In een eerder blog lieten we je al kennismaken met Common Ground. Met behulp van dit initiatief kunnen gemeenten om moderne wijze omgaan met data en op flexibele wijze informatie uitwisselen met andere gemeenten. In dit blog gaan we dieper in op Common Ground en het achterliggende gedachtegoed, inclusief de Haven-standaard. Hoe is Common Ground ontstaan? Wat is de rol van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)? En wat maakt dit voor veel gemeenten en overheden interessant?
Het ontstaan van Common Ground
Iedere organisatie moet bijblijven met de ontwikkelingen in de markt, wat een uitdaging kan zijn. Gemeenten zijn hierop geen uitzondering. Zo hebben steeds meer Nederlandse gemeenten behoefte aan een moderne methode voor gegevensuitwisseling voor efficiënte omgang met gegevens. Een vorm van informatieuitwisseling waarmee zij voldoen aan de actuele privacywetgeving en onder meer de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) en Baseline Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten (BIG).
In de praktijk lopen gemeenten tegen veel overeenkomende uitdagingen en problemen aan. Met behulp van het Common Ground-initiatief kunnen zij hun krachten bundelen. Common Ground is gericht op het hervormen van de gemeentelijke informatievoorziening. Centraal staat het loskoppelen van data van applicaties, wat voor meer flexibiliteit en efficiëntie zorgt. Zo worden data bevraagd bij de bron, waardoor deze niet langer veelvuldig hoeven worden gekopieerd en opgeslagen.
Lees ook: "Common Ground: constante innovatie voor overheidsvernieuwing"
Common Ground is een initiatief van een tweetal koepelverenigingen voor Informatisering & Automatisering (I&A) professionals: IMG 100.000+ en VIAG. De beweging is al een aantal jaar onderweg en beschikt over haar eigen regiegroep. Het doel is het faciliteren van alle deelnemers van het groeipact bij het zelf én gezamenlijk realiseren van de visie Common Ground.
Het Common Ground gedachtegoed
Common Ground is geen concrete oplossing, product of dienst die kan worden uitgerold. Het is een gedachtegoed en manier van werken die gemeenten helpt bij het gezamenlijk aanpakken van gemeenschappelijke uitdagingen en problemen. Common Ground is dus een concept dat je toepast en conform waaraan je werkt, en niet iets dat je koopt of huurt.
Steeds meer toepassingen worden vanuit gemeenten en de VNG ontwikkeld volgens de principes van Common Ground. Deze kunnen we verdelen in drie segmenten: samenwerkingsprincipes, architectuurprincipes en realisatieprincipes.
Samenwerkingsprincipes bepalen de manier waarop gemeenten met elkaar samenwerken. Agile werken staat centraal. Zo worden korte cycli van ontwikkelen, reviewen en aanpassen gehanteerd. Gemeenten zijn vrij in de manier waarop en het tempo waarmee zij aan hun transitie naar Common Ground werken.
Lees ook: "Common Ground in praktijk: Signalen-Applicatie"
De architectuurprincipes schrijven onder meer voor dat oplossingen open zijn, waarbij inzichtelijk is wat er met data gebeurt en hoe processen werken. Privacy en security moeten in het ontwerp van een applicatie zijn meegenomen en dus ‘by design’ zijn. Data worden eenduidig bij de bron opgeslagen.
Realisatieprincipes zijn onder meer dat de voorkeur uitgaat naar open source ter beperking van afhankelijkheden van marktpartijen. Waar mogelijk worden kansen voor het inzetten van nieuwe technologie zoveel mogelijk benut, op voorwaarde dat deze innovaties meerwaarde bieden. De uitwisseling van gegevens moet veilig, betrouwbaar, transparant en snel zijn.
Haven-standaard
Een standaard helpt zekerstellen dat Common Ground-applicaties worden ontwikkeld op basis van dezelfde principes, zodat zij uniform, snel en eenvoudig toepasbaar zijn door andere gemeenten. Haven is een standaard voor cloud-agnostische infrastructuur. De standaard schrijft een specifieke configuratie voor Docker-containers die draaien in Kubernetes-omgevingen voor. Een Kubernetes-cluster met Haven voldoet aan de best practices in informatiebeveiliging die vandaag de dag gesteld worden aan het gebruik door overheden. Applicaties die aan Haven voldoen, werken daarnaast gegarandeerd op alle Haven-omgevingen.
Een voorbeeld van een applicatie die op basis van de Common Ground-principes en Haven-standaard is ontwikkeld is Signalen. Dit is een open source proces- en taaksysteem dat meldingen over de openbare ruimte voor overheden automatisch categoriseert en toewijst aan de juiste behandelaar voor afhandeling. De app is door de gemeente Amsterdam ontwikkeld en wordt beschikbaar gesteld aan andere Nederlandse gemeenten. Doordat Signalen aan de Haven-standaard voldoet, kunnen gemeenten de applicatie eenvoudig en snel uitrollen.
Groeipact
Voor het gezamenlijk aanpakken van uitdagingen en problemen via Common Ground, moeten gemeenten, ketenpartners en leveranciers met elkaar samenwerken. Deelnemende partijen maken in het zogeheten groeipact afspraken over de invulling van deze samenwerking. Zo leggen de betrokkenen onder meer vast dat nieuwe partijen met een aantoonbaar belang onbeperkt mogen toetreden tot het initiatief.
Gemeenten spreken daarnaast de intentie uit voor het hanteren van de basisprincipes van Common Ground als verplichte eis bij het inkopen of laten ontwikkelen van nieuwe applicaties. Marktpartijen leggen in het pact onder meer vast dat zij de basisgedachten en afspraken binnen Common Ground toepassen op applicaties die zij voor gemeenten en ketenpartners ontwikkelen. En dat zij bestaande applicaties op basis van deze principes aanpassen.
Veel overeenkomsten met open source
True is enthousiast over het Common Ground-initiatief en de samenwerking die binnen het groeipact is afgesproken. De manier van (samen)werken kent veel overeenkomsten met de open source-community, waarmee True goed bekend is. Zo stellen organisaties en overheden ontwikkelingen beschikbaar voor derde partijen die hiervan eveneens profijt kunnen hebben. Niemand wordt hierbij uitgesloten; wie van een open source-project kan profiteren mag hiervan gebruik maken. De broncode is openbaar en mag door derde partijen worden aangepast. Zo kan een applicatie bijvoorbeeld verder worden toegespitst op een specifieke toepassing of kunnen extra functionaliteiten worden toegevoegd. Open source voorkomt dat verschillende partijen hetzelfde wiel meerdere malen uitvinden, wat de weg vrijmaakt voor (snellere) innovatie. Common Ground sluit hierbij aan. Het zorgt voor scherpe en kritische vragen, en creëert tegelijkertijd een nieuw speelveld waarin kansen liggen voor alle partijen.
Foto: Andrea Piacquadio
